Lommel wittert! Rijke waters, golvend gras.
Er beweegt iets in Lommel-Kolonie, en dit al meer dan 40 jaar. Elk voorjaar wordt er “gewitterd”. Dan krijgen de vloeiweiden van de Grote Watering extra water om veel gras en bloemen te laten groeien. Gedurende enkele weken, de “witterweken”, heerst er een gezellige drukte. Een bende vrijwilligers houdt zo een oud gebruik en een uniek stukje natuur in stand.
Op 25 juni 2019 plaatste de minister van Cultuur Sven Gatz het ‘witteren’ op de Vlaamse inventaris van immaterieel erfgoed. Een prachtige erkenning van het vele en goede werk dat de vrijwilligers van Natuurpunt verrichten op de vloeiweiden. De kroon op het werk volgde op 5 december 2023. Toen plaatste UNESCO de traditionele graslandbevloeiing op de ‘Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid‘.
Het oude gebruik van bevloeien van graslanden, dat in heel Europa eeuwenlang werd toegepast, is bijna geheel verdwenen. Sproei installaties kwamen in de plaats. Maar hier en daar gebeurt de graslandbevloeiing nog op een traditionele manier. Nergens in Europa wordt het op zo’n grote schaal toegepast als in Lommel-Kolonie. En we willen dit zo houden.
Daarom zijn Natuurpunt Noord-Limburg en Erfgoed Lommel in 2017 i.s.m. en onder begeleiding van het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG) een traject opgestart dat als doel heeft het gebruik van het bevloeien van de vloeiweiden (‘het witteren’) te ‘borgen’. De erkenning van het ‘witteren’ als immaterieel cultureel erfgoed door Vlaanderen en UNESCO zijn de kersen op de taart. We streven ernaar om een zo ruim mogelijk publiek te laten kennis maken met ‘het witteren’ en zoveel mogelijk mensen actief bij dit gebruik te betrekken. Ons project draagt de titel: ‘Lommel wittert! Rijke waters, golvend gras.‘
Om iedereen kennis te laten maken met deze oude werkwijze en een stukje levend verleden te laten aanschouwen, organiseren we elk jaar einde februari – begin maart de ‘Witterweken’ met boeiende activiteiten. We werken ook mee aan het project ‘Water & Land. Immaterieel erfgoed en duurzame ontwikkeling’ van het CAG.
De beheerders van de vloeiweiden in de Watering en alle projectpartners nodigen u van harte uit om de Grote Watering te bezoeken. U kan er een digitaal gegidste erfgoedwandeling maken via de FARO Erfgoedapp ter nagedachtenis van wijlen Bert Jansen wiens levenswerk het was om de traditionele graslandbevloeiing te onderzoeken en te promoten.
